آموزش آنلاین طی دهۀ گذشته رشد قابل توجهی داشته است. با شیوع ویروس کرونا و تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها، آموزش آنلاین به مهم‌ترین موضوع در زندگی بخش زیادی از مردم تبدیل شد.
بر اساس گزارشی که در سایت learningnews.com منتشر شده است، صنعت آموزش مجازی در سال ۲۰۱۹ ارزشی بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار داشته است و انتظار می‌رود که تا سال ۲۰۲۶ ارزش آن به ۳۷۵ میلیارد دلار برسد. به دلیل مزایایی فراوانی که این سبک از آموزش دارد، پیش بینی می‌شود که بعد از اتمام دوران کرونا نیز همچنان بسیاری از کلاس‌ها به صورت آنلاین برگزار شوند.
اما یکی از مهم‌ترین ملزومات آموزش آنلاین، تولید محتوای آموزشی جذاب و ارائۀ آن به شاگردان است. البته محتواهای آموزشی برای کلاس‌های حضوری نیز قابل استفاده هستند. اما در کلاس‌های مجازی نیاز به وجود چنین محتواهایی بیشتر احساس می‌شود.
در این مقاله نیز تصمیم داریم به معرفی بهترین نرم‌افزارهای تولید محتوای آموزشی برای معلمان بپردازیم. با مطالعۀ این مقاله، با مناسب‌ترین نرم‌افزارها برای معلمان، به منظور تولید انواع فرمت‌های محتوایی آشنا خواهید شد.
۱. تولید و ویرایش فایل‌های ویدیویی با نرم‌افزار کمتازیا (Camtasia)
نرم‌افزارهای حرفه‌ای مختلفی برای تولید و ویرایش فایل‌های ویدیویی وجود دارند. از جملۀ آن‌ها می‌توان به پریمیر، کورل استودیو، ادیوس و بسیاری موارد دیگر اشاره کرد.
اما اگر بخواهیم یک نرم‌افزار ساده و کاربردی را برای تولید محتوای آموزشی ویدیویی به معلمان معرفی کنیم، بدون شک کمتازیا (کمتاسیا یا کمتژیا) بهترین گزینه خواهد بود.
♦ کمتازیا یکی از قدرتمندترین نرم‌افزارهای ویرایش و تولید محتواهای ویدیویی به خصوص در حوزۀ آموزش است. استفاده از این برنامه به بهبودروش تدریس شما زمینۀ آموزش آنلاین بسیار کمک خواهد کرد.
کاربردهای کمتاسیا
کمتاسیا کاربردهای بسیار زیادی دارد که برخی از آن‌ها عبارتند از:
- ساخت فیلم آموزشی
- فیلمبرداری از صفحه نمایش
- حذف پرده سبز
- حذف نویز صدا
- ایجاد کوییز در حین آموزش
- امکان زوم کردن روی بخشی از ویدیو
- ایجاد زیرنویس برای فیلم
- برش بخش‌هایی از فیلم
- ایجاد افکت‌های متنوع روی ویدیو
- ضبط صدا
معرفی اپلیکیشن برای تولید محتوای ویدیویی با گوشی
برای تولید، ویرایش و تدوین محتواهای ویدیویی با گوشی، اپلیکیشن‌های اینشات (Inshot) و کاین مستر (KineMaster) گزینه‌های پرکاربرد و مفیدی هستند. تلاش می‌کنیم تا در مقالات آینده در سایت معلمان استادبانک، ویدیوهای آموزش اینشات برای معلمان را نیز ارائه دهیم.
۲. اسلایدسازی و تولید محتوای آموزشی با پاورپوینت (PowerPoint)
به عنوان یک معلم حتما بارها به ساخت اسلاید برای ارائۀ مطالب مختلف، نیاز پیدا کرده‌اید.
تا چند سال پیش، پاورپوینت تنها نرم‌افزار آموزشی بود که برای اسلایدسازی و ارائۀ مطلب، مورد استفادۀ هر مخاطبی قرار می‌گرفت. اما امروزه نرم‌افزارهای متنوعی برای این کار روانۀ بازار شده‌اند که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند.
♦ پرزی (Prezi)، کنوا (Canva)، اسلایدز (Slides) و گوگل اسلاید (Google Slide) تنها چند نمونه از برنامه‌های اسلایدسازی هستند.
با وجود تنوع بسیار زیاد در برنامه‌های ساخت اسلاید، هنوز هم پاورپوینت را می‌توان بهترین و کاربردی‌ترین برنامۀ تولید محتوای آموزشیِ اسلایدی دانست. پیشنهاد می‌کنیم حتما از ویژگی‌های متنوع این برنامه در روش تدریس آنلاین خود استفاده کنید.
کاربردهای پاورپوینت
همان طور که اشاره کردیم، پاورپوینت کاربردها و امکانات بسیار زیادی دارد. از جملۀ این امکانات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ساخت اسلایدهای جذاب و متنوع
- موشن‌سازی
- فیلمبرداری از صفحه نمایش لپ تاپ
- ویرایش عکس و حذف پس‌زمینۀ عکس‌ها
- امکان اضافه کردن عکس، ویدیو و صوت به اسلایدها
- ایجاد افکت‌های متنوع روی اسلایدها
- اضافه کردن کامنت برای اسلایدها
- دریافت خروجی‌های متنوع از جمله pdf و ویدیو
- درج فیلم، متن، جدول، عکس و صوت
- درج فرمول‌های ریاضی
اپلیکیشن‌های مشابه برای اسلایدسازی با گوشی
برای اسلایدسازی با استفاده از گوشی، اپلیکیشن کنوا (Canva) گزینۀ مناسبی است که بسیاری از معلمان برای تولید محتواهای آموزشی خود از آن استفاده می‌کنند.
۳. تولید محتوای آموزشی متنی با استفاده از PDF Annotator
فابل‌های متنی یکی از رایج‌ترین انواع محتواهای آموزشی هستند که هیچ‌گاه از رونق نیفتاده و همواره مخاطبان خاص خود را دارد. تهیۀ این نوع فایل‌ها به خصوص برای معلمان که تولید محتوا جزو مهارت‌ها و وظایف اصلی آن‌ها نیست، در مقایسه با سایر محتواها بسیار ساده‌تر و سریع‌تر صورت می‌گیرد.
♦ فایل‌های متنی غالبا در برنامۀ ورد طراحی و تهیه می‌شوند. بنابراین می‌توان نرم‌افزار ورد را مهم‌ترین نرم‌افزار تولید محتوای آموزشی متنی در نظر گرفت.
اما یکی از مطمئن‌ترین روش‌ها برای حفظ و نگهداری اسناد و محتواهای آموزشی متنی، استفاده از فرمت پی‌دی‌اف است. چرا که
- ایجاد این نوع فایل‌ها هیچ هزینه‌ای برای معلم ندارد.
- در همۀ سیستم‌‌ها به یک شکل ثابت نشان داده می‌شود.
- دستکاری و ویرایش آن به راحتیِ سایر فایل‌ها نیست.
با مجازی شدن آموزش‌ها همۀ معلم‌ها به ابزارهایی برای ویرایش فایل‌های پی‌دی‌اف و اشتراک‌گذاریِ آنلاینِ آن‌ها، نیاز پیدا کردند. نرم‌افزارها و اپلیکیشن‌های مختلفی برای ویرایش این دسته از فایل‌های دیجیتالی وجود دارند. یکی از محبوب‌ترین و کاربردی‌ترین آن‌ها، نرم‌افزار PDF Annotator است.
کاربردهای PDF Annotator
برخی از کاربردهای برنامۀ PDF Annotator عبارتند از:
- اضافه کردن متن و تصاویر دلخواه به فایل
- رمزگذاری روی فایل و اضافه کردن واترمارک به همۀ صفحات
- ایجاد امضای شخصی و مُهرهای دلخواه
- جابجایی یا حذف برخی صفحات و اضافه کردن صفحات سفید
- استفاده از هایلایت، کادر و علامت‌های متنوع (برای تصحیح برگه‌های امتحانی)
- رسم نمودار، به خصوص برای درس‌هایی مانند ریاضی، فیزیک و شیمی
- عکس گرفتن از بخش‌های دلخواهِ یک صفحه
اپلیکیشن مشابه با PDF Annotator برای ویرایش فایل‌های پی‌دی‌اف روی گوشی
برای ویرایش فایل‌های پی‌دی‌اف خود روی گوشی، اپلیکیشن‌های متعددی روانۀ بازار شده است که یکی از بهترین و معتبرترین این برنامه‌ها، اپلیکیشن زودو (Xodo) است.
۴. ویرایش فایل‌های صوتی با نرم‌افزار ادوبی اودیشن (Adobe Audition)
محتواهای صوتی، محتواهایی هستند که از طریق شنیدن و با استفاده از دستگاه‌ها یا برنامه‌های پخش فایل صوتی، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
اما در حین تولید فایل‌های صوتی، ممکن است در شرایطی قرار داشته باشید که نویزهایی روی صدای شما ایجاد شود. یا ممکن است بخواهید بخش‌هایی از فایل ضبط شده را حذف کنید، افکت‌هایی را روی صدای خود ایجاد کنید، دو فایل صوتی را با هم ترکیب کرده و یا موسیفی‌هایی را به فایل خود اضافه کنید.
♦ برای رفع نویزها و انجام کارهای بالا، به یک برنامه ویرایشگر فایل صوتی نیاز خواهید داشت. از بین همۀ برنامه‌های موجود برای این کار، ما نرم‌افزار ادوبی اودیشن را پیشنهاد می‌کنیم.
این برنامه که زیرمجموعه‌ای از خانوادۀ Adobe است یک نرم‌افزار قدرتمند و جامع برای ویرایش صداست که اگر چه در نگاه اول، محیط کاربری پیجیده‌ای دارد، اما به کارگیری آن بسیار ساده و برای همۀ علاقمندان به تولید محتوای آموزشی صوتی، در هر سطحی قابل استفاده است.
کاربردهای ادوبی اودیشن
از جمله کاربردهای برنامۀ ادوبی اودیشن، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ضبط کردن صدا با بهترین کیفیت
- قرار دادن انواع افکت روی صدا
- پشتیبانی از اکثر فرمت‌های صوتی
- ترکیب فایل‌های صوتی
- حذف نویز و صداهای اضافه از روی فایل‌های صوتی
- قرار دادن موسیقی بین چند فایل صوتی
- حذف برخی از بخش‌های یک فایل صوتی
اپلیکیشن مشابه با ادوبی اودیشن برای ویرایش فایل‌های صوتی روی گوشی
اپلیکیشن سوپرسوند (SuperSound) یکی از بهترین برنامه‌های ویرایش فایل صوتی روی گوشی است. بسیاری از معلمان برای تولید محتوای آموزشی صوتی خود از این اپلیکیشن قدرتمند استفاده می‌کنند.
۵. تولید محتوای آموزشی، آزمون و تکالیف تعاملی با استوری لاین (Storyline)
یکی از دغدغه‌های معلمان و مدرسان در زمینۀ تدریس آنلاین و تولید محتوای آموزشی، تهیۀ محتواهایی است که ضمن ایجاد تعامل با شاگرد، بتواند انگیزه و مشارکت او را برای یادگیری بالا برده و در نتیجه کیفیت آموزش را افزایش دهد.
♦ استوری لاین یکی از قدرتمندترین نرم‌افزارهای تولید آزمون‌های تعاملی برای دانش‌آموزان است.
امکانات استوری لاین
استوری لاین کاربردهای بسیار زیادی دارد که برخی از آن‌ها عبارتند از:
- ایجاد دوره‌های آموزشی
- تهیۀ آزمون‌های تعاملی و غیرتعاملی
- ایجاد بازی‌هایی مانند پازل
- امکان ضبط صدا
- امکان تصویربرداری از صفحه نمایش
- کاراکترهای آماده، جذاب و متنوع
- ایحاد بانک سؤالات
- امکان استفاده از فایل‌های متنی، تصویری، صوتی و ویدیویی
- حلوه‌های حرکتی
- امکان گرفتن خروجی‌های متنوع
۶. کاهش حجم محتواهای آموزشی توسط نرم‌افزار هندبرک (Handbrake)
بعد از ویرایش یا تولید محتوای آموزشی خود، معمولا لازم است فایل‌های آماده شده را با شاگردان، همکاران یا سایر افراد به اشتراک بگذارید. یکی از چالش‌های همیشگی معلمان در این زمینه، بالا بودن حجم فایل‌های تولید شده است.
برای رفع این مشکل، کافیست با استفاده از یک برنامۀ کاهش‌دهندۀ حجم، اندازۀ فایل‌های خود را تا حد امکان کاهش دهید.
♦ برای دستیابی به این هدف، برنامه‌ها و نرم‌افزارهای مختلفی ارائه شده است. اما تفاوت این برنامه‌ها یا یکدیکر، میزان حفظ کیفیت فایل‌ها بعد از کاهش حجم آن‌ها است. بر همین اساس، یکی از بهترین برنامه‌هایی که علاوه بر کاهش حجم فایل، تا حد زیادی کیفیت را نیز حفظ می‌کند، برنامۀ هندبرک است.
مهم‌ترین کاربردهای برنامۀ هندبرک
- تبدیل فرمت‌های مختلف فایل‌ها به یکدیگر
- کاهش حجم انواع فرمت‌های محتوایی
اپلیکیشن مشابه با نرم‌افزار هندبرک برای کاهش حجم محتوا روی گوشی
به عنوان یکی از اپلیکیشن‌های کاربردی برای کاهش حجم ویدیو و عکس در گوشی، برنامۀ Video Compressor را پیشنهاد می‌کنیم.
۷. نرم‌افزارهای برگزاری کلاس آنلاین
بعد از تولید محتوای آموزشی و کاهش حجم آن با استفاده از برنامه‌های پیشنهادی، لازم است که این محتواها را در پلتفرم‌های مناسب به شاگردانتان ارائه دهید.
بنابراین به عنوان معلمی که آموزش مجازی به بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی شما تبدیل شده است، لازم است با این پلتفرم‌ها، قابلیت‌ها و نقاط ضعف هر یک از آن‌ها آشنا باشید. سپس با توجه به بودجه، تعداد شاگردان، و خدماتی که این پلتفرم به شما ارائه می‌دهد، بهترین گزینه را برای کلاس‌های مجازی خود انتخاب کنید.
پلتفرم‌های مختلفی برای تدریس آنلاین روانۀ بازار شده‌اند. اسکای روم، ادوبی کانکت، بیگ بلو باتن، زوم و غیره تنها چند مورد از لیستِ طولانیِ این پلتفرم‌ها هستند که هر یک از آن‌ها قابلیت‌ها، مزایا و معایب خاص خود را دارند.
