به گزارش آی تی بوم ؛ جدا از شرکت سازنده که عامل مهمی در خرید CPU محسوب می‌شود نکته اصلی مشخصات پردازنده است. از جمله مشخصات مهم در انتخاب پردازنده هسته‌ها (cores)، رشته‌ها (threads) و سرعت های کلاک (clock speeds) است. هرچقدر این اعداد بزرگتر و قوی‌تر باشند به همان نسبت CPU از پس اجرای برنامه‌های سنگین بر می‌آید؛ اما در صورتی که نیاز به اجرای برنامه‌های سنگین و پیچیده ندارید نیازی به CPU با قدرتی بالا نخواهید داشت. اگر می‌خواهید درباره انواع cpu درک بهتری داشته باشید و اطلاعات ریزتری درباره سرعت، هسته‌ها و رشته‌ها داشته باشید در ادامه همراه باشید.
هسته‌ها و رشته‌ها
هسته‌ها مانند پردازنده‌های جداگانه‌ای هستند که همه با هم روی یک تراشه بسته‌بندی شده‌اند. به زبانی ساده آن‌ها می‌توانند هر کدام در یک زمان یک کار را انجام دهند و به این موضوع به این معنی است که تعداد هسته‌های بیشتر پردازنده را در انجام چندین کار متفاوت بهتر همراهی می‌کند. نرم‌افزار و برنامه‌های جدید در بهره‌گیری از هسته‌های بیشتر در یک زمان برای انجام همان کار بسیار بهتر هستند؛ بنابراین هسته‌های بیشتر می‌توانند برخی از نرم‌افزارها را سریعتر اجرا کنند.
رشته‌ها (Threads) تعداد وظایفی هستند که یک CPU می تواند در هر زمان انجام دهد. بسیاری از پردازنده‌های مدرن دارای چند رشته‌ای همزمان هستند (که در پردازنده‌های اینتل hyperthreading نامیده می‌شود) و به پردازنده‌ها اجازه می‌دهد از عملکرد هسته اضافی برای کارهای اضافی استفاده کنند. به همین دلیل اغلب یک CPU را می‌بینید که دارای هشت هسته و 16 رشته یا 12 هسته و 24 رشته است. رشته‌ها به اندازه هسته سریع نیستند؛ اما عملکرد هسته را بهبود می‌بخشند. اکثر برنامه‌ها و نرم افزارها از تراشه و رشته‌هایی با تعداد مشخص استفاده می‌کنند و خریدن CPU با تعدادی بیشتر سرعت و عملکرد برنامه را افزایش نمی‌دهد؛ چون برنامه فراتر از محدودیت خود قادر به انجام کارها نیست.
کلاک (Clocks) و IPC
یکی دیگر از نکات مهم در خرید cpu core i7 و سایر مدل‌های آن، سرعت کلاک است. معمولا سرعت کلاک را با مگاهرتز (MHz) و گیگاهرتز (GHz) نشان می‌دهند و بیانگر این است که یک پردازنده چند مجموعه از وظایف را در هر ثانیه می‌تواند انجام دهد. کلاک یک نمایش منصفانه از سرعت تک هسته‌ها است. اگر دو پردازنده از یک نسل تعداد هسته‌های یکسانی داشته باشند؛ اما یکی از آن‌ها سرعت کلاک بالاتری داشته باشد عملکرد سریع تری خواهد داشت.
CPU ها همچنین دارای دستورالعمل‌های متفاوتی در درجه بندی هر کلاک هستند که به آن IPC می‌گویند. این تعداد وظایفی است که می‌تواند در هر چرخه ساعت انجام دهد (هر ثانیه، با سرعت ساعت مشخص می‌شود). این موارد ممکن است کمی گیج کننده به نظر برسد؛ اما هنگامی که دو تراشه را با یک دیگر مقایسه می‌کنید متوجه این تعریفات خواهید شد. اگر یک قانون کلی خوب می‌خواهید، CPUهایی با سرعت کلاک بالاتر و معماری‌های جدیدتر تقریباً در همه امور سریعتر هستند؛ اما برای کارهای بهره‌وری، پردازنده‌های مدرن با هسته‌های بیشتر معمولاً سریعتر هستند.
حافظه پنهان CPU Cache
کش یا حافظه پنهان یکی دیگر از مشخصاتی است که در خرید CPU ارزش دارد. کش مقدار کمی از حافظه سریع است که مستقیما روی پردازنده ساخته شده است و مسئول ذخیره اطلاعاتی است که CPU باید مرتباً به آن‌ها برگردد. قرار دادن حافظه پنهان روی تراشه به این معنی است که اطلاعات سریعتر از زمانی که رایانه شما مجبور بود آن را از رم اصلی سیستم دریافت کند، بازیابی می‌شوند. دو نوع کش که هنگام خرید اهمیت دارند، L2 و L3 هستند و CPU ها معمولاً کش L3 بزرگتری نسبت به L2 دارند. به طور معمول، هر هسته CPU دارای تخصیص حافظه نهان L2 است، اما حافظه نهان L3 بین تمام هسته‌ها مشترک است.
شرکت سازنده CPU؛ اینتل یا AMD؟
حالا که با اصطلاحات و مشخصات CPU آشنا شده اید نوبت به شرکت سازنده می‌رسد. AMD و Intel دو کمپانی مطرح و بزرگ در این زمینه هستند. اپل همچنین دارای نوع پردازنده خاص خود به نام M است؛ اما CPUهای مستقلی نیستند که بتوانید آن‌ها را در رایانه شخصی خود قرار دهید. در عوض، آن‌ها را در مک‌بوک‌های مختلف خواهید یافت. از آنجایی که آن‌ها به این مقاله بی ربط هستند، به جای آن بر اینتل و AMD تمرکز خواهیم کرد. اینتل و AMD رقابت دیرینه‌ای دارند. اگرچه AMD تا چند سال پیش رقیب چندانی محسوب نمیشد. با این حال، با عرضه پردازنده های AMD Ryzen، AMD به طور گسترده ای به بازی بازگشته است و این به این معنی است که اکنون دو گزینه قوی برای انتخاب در هنگام خرید دارید. چندین تفاوت بین AMD و Intel وجود دارد. هر سازنده‌ای پردازنده‌های خود را به قابلیت‌های متفاوتی مجهز می کند.
مشخصات پردازنده‌های ساخت اینتل
اینتل قدمت زیادی دارد و معمولا چند وقت یکبار محصول جدیدی را روانه بازار می‌کند. اینتل CPU را هم برای دسکتاپ و هم برای لپ‌تاپ می‌سازد. برخی از پردازنده‌های اینتل دارای گرافیک یکپارچه هستند و برخی دیگر نه، به این معنی که برای مطابقت با آن باید یک GPU مجزا نیز خریداری کنید. علاوه بر این، برخی از تراشه‌های اینتل را می‌توان اورکلاک کرد، به این معنی که سرعت کلاک آن‌ها را می‌توان به قیمت افزایش مصرف انرژی تنظیم کرد؛ اما این قابلیت روی تمامی تراشه‌های آن وجود ندارد. در جایی که برخی از تراشه‌های AMD با سرعت کلاک و مقدار حافظه پنهان کار می‌کنند، اینتل هسته‌های خود را جمع‌آوری کرده است. مقایسه AMD و Intel ممکن است گاهی اوقات نشان دهد که اینتل به لطف تعداد هسته‌های بالاتر در کارهای مرتبط با بهره وری برتری دارد. همانطور که گفته شد، CPU برتر اینتل، Core i9-13900KS، دارای 24 هسته است.
از زمان انتشار Intel Alder Lake (نسل دوازدهم)، اینتل از ساختار هسته هیبریدی در پردازنده‌های خود استفاده کرده است. این بدان معناست که به جای استفاده از یک نوع تک هسته‌ای، هسته‌ها را به هسته‌های عملکرد (P) و هسته‌های کارآمد (E) تقسیم می کند. CPU اغلب هسته‌های کارآمدتری نسبت به هسته‌های عملکردی دارد. هسته‌های P برای انجام کارهای سنگین طراحی شده‌اند، در حالی که هسته‌های الکترونیکی برای انجام کارهای پس‌زمینه‌ای طراحی شده‌اند. هسته‌های P نیز به سرعت کلاک بالاتری نسبت به هسته‌های E مجهز شده‌اند. شایان ذکر است که پردازنده‌های اینتل کمی گران‌تر از AMD هستند اگرچه در چند سال گذشته تمامی موارد تا حد زیادی شبیه به یک دیگر شده است. اگر در انتخاب بین دو سازنده مردد هستید اینتل اغلب به عنوان گزینه همه جانبه بهتر در نظر گرفته می‌شود؛ اما AMD در بخش گیمینگ و بازی برتری دارد.
مشخصات پردازنده‌های ساخت AMD
چند سال گذشته بیشتر برای AMD خوب بوده است. AMD پس از لغزش به قلمروی نامربوط در زمان پردازنده‌های Athlon و FX خود، توانست با عرضه پردازنده‌های Ryzen راه خود را بازگرداند. همچنین با RDNA 2 و RDNA 3 بازگشتی کوچکتر اما قابل توجه در عرصه GPU داشت. این روزها، با تراشه های Ryzen که اکنون به طور گسترده در دسترس هستند AMD در حال رشد است. AMD همچنین با پردازنده‌های Threadripper خود جایگاهی محکم در بخش‌های سرور و ایستگاه‌های کاری ایجاد کرده است. جدیدترین سری پردازنده های AMD شامل سری Ryzen 5000 (Zen 3) است که اکنون به دوران بازنشستگی نزدیک می‌شود.
تا آنجا که تعداد هسته‌ها پیش می‌رود AMD بالاترین اعداد را دنبال نمی‌کند و در عوض حافظه نهان بیشتر یا سرعت کلاک بالاتر را انتخاب می‌کند. با این حال، هنوز اینتل است که تنها پردازنده موجود در بازار را دارد که فرکانس 6 گیگاهرتز را در اختیار دارد؛ اما به هر حال اکثر کاربران به چنین فرکانسی نیاز ندارند. چندی پیش این شرکت V-Cache سه بعدی را معرفی کرد. این یک چیپلت اضافی است که در بالای CPU قرار گرفته و با کش اضافی پر شده است. این قطعه اندازه حافظه نهان CPU را به شدت افزایش می‌دهد و به جای اضافه کردن آن به هر CPU برند AMD این تراشه‌های ویژه را تحت عنوان “X3D” منتشر می‌کند. افزایش اندازه حافظه نهان به تراشه هایی مانند Ryzen 7 5800X3D یا Ryzen 7 7800X3D ارتقای عظیمی در بازی می‌دهد. در واقع، این تراشه‌ها گزینه‌های گران‌تر AMD و Intel را در بنچمارک‌ها شکست می‌دهند و این علی‌رغم تعداد محدود هسته‌شان است. پردازنده‌های AMD کمی ارزان‌تر هستند و کارایی مناسبی نیز دارند.
برچسب‌ها و نسل‌های CPU
هسته‌ها، رشته‌ها و کلاک‌ها بسیار گیج‌کننده هستند؛ اما پس از آن هر سازنده باید طرح‌های نامگذاری خود را انجام دهد و این می‌تواند کارها را حتی سخت‌تر کند. شما می توانید به سادگی با دانستن نسلی که از یک پردازنده و سطحی که در آن نسل قرار دارد اطلاعات زیادی از یک پردازنده به دست آورید. AMD و Intel هر کدام طرح‌های نامگذاری متفاوتی برای پردازنده‌های خود دارند. پردازنده‌های جدیدتر معمولا بهتر هستند و همانطور که در این راهنما توضیح خواهیم داد، توانایی تشخیص پردازنده‌ها به صورت جداگانه به شما این امکان را می‌دهد که بهترین انتخاب ممکن را داشته باشید. آخرین پردازنده‌های AMD بخشی از سری Ryzen 7000 هستند. شماره اول نسل پردازنده را نمایش می‌دهد و شماره دوم محل قرارگیری پردازنده را نشان می‌دهد. به عنوان مثال، 7600X و 7800X هر دو از سری Ryzen 7000 می‌آیند؛ اما 7800X پردازنده سریعتر و توانمندتری در این نسل است. برای مثال ممکن است فرض کنید که پردازنده‌های Ryzen 7000 نسل هفتم پردازنده‌های Ryzen هستد؛ اما همیشه به همین سادگی‌ها نیست.این در واقع نسل پنجم پردازنده های Ryzen است.
برای درک بیشتر به مثال بعدی توجه کنید.
پردازنده 7800X دارای برچسب Ryzen 7 و 7600X با برچسب Ryzen 5 است؛ همچنین 7900X دارای برچسب Ryzen 9 است و پردازنده بهتری محسوب می‌شود. Ryzen 7900X از نسل جدیدتری نسبت به 5900X می‌آید و 7800X و 7600X از همان نسل هستند؛ اما 7800X سریعتر است. شایان ذکر است که پردازنده های AMD می توانند به همراه یا بدون “X” در انتهای شماره سری ارائه شوند. X تنها نشانگر این است که تراشه یک نسخه با عملکرد بالاتر از پردازنده پایه است. طرح نامگذاری اینتل نیز از همان قانون پیروی می‌کند. از عدد اول برای نمایش نسل و عدد دوم برای نشان دادن مکان آن استفاده می‌کند. مانند AMD، اینتل نیز پردازنده‌های خود را دسته‌بندی می‌کند برای مثال Core i7 و Core i9. با دانستن این موضوع، می‌توانیم Intel 13900K را به‌عنوان یک پردازنده نسل سیزدهم که در ردیف i9 قرار دارد، انتخاب کنیم. در این پردازنده نیز عدد بالاتر نشانگر توان و قدرت بالاتر تراشه است. با این حال، در مورد نامگذاری CPU موضوع ساده‌ای وجود ندارد. به عنوان مثال، 13400 و 13600K هر دو پردازنده‌های i5 نسل سیزدهم هستند. اینتل همچنین به اکثر پردازنده‌های خود پسوندی اضافه می‌کند که عملکرد خاصی (یا عدم وجود چنین عملکردی) را ذکر می‌کند. واقعا هیچ توضیح معقولی برای حروف پسوند و معنای آن‌ها وجود ندارد؛ بنابراین ما فقط آن‌ها را فهرست می‌کنیم:
- G1-G7 : سطح گرافیک
- E: گرافیک یکپارچه
- F: نیاز به گرافیک مجزا
- K : قفل گشایی شده
- G : دارای گرافیک مجزا
- H : عمکلرد بهینه با موبایل
- S : نسخه خاص
- T : قدرت بهینه‌سازی شده است
خوشبختانه، هنگام خرید پردازنده با اکثر پسوندها روبرو نخواهید شد. موارد مهمی که باید به خاطر بسپارید F و K برای پردازنده های دسکتاپ اینتل هستند.
کارت گرافیک یکپارچه
پردازنده‌ها همچنین می‌توانند شامل تراشه‌های گرافیکی یکپارچه باشند که آن‌ها را قادر می‌سازد مستقل از کارت‌های گرافیک اختصاصی کار کنند. پردازنده‌های اینتل با نام F (مانند Core i5-13600KF) گرافیک داخلی ندارند؛ اما اکثر پردازنده‌های دیگر به نوعی دارای گرافیک هستند. تراشه‌هایی با کارت گرافیک یکپارچه معمولا قدرتمند نیست؛ اما یک تراشه گرافیکی یکپارچه سطح مبتدی مانند UHD Graphics 770 می‌تواند برخی بازی‌های سبک و کارهای روزانه را به راحتی اجرا کند. پردازنده‌های AMD معمولا گرافیک داخلی را شامل نمی‌شوند، اگرچه برخی واحدهای پردازش شتاب‌دار (APU) وجود دارند که این کار را انجام می‌دهند.
سازگاری سوکت
در کنار یک پردازنده مناسب شما نیاز به یک مادربرد نیز دارید تا همه این اجزا را در کنار هم نگه دارد. این همان جایی است که باید به آن دقت شود؛ زیرا برای هر CPU تنها تعداد محدودی مادربرد وجود دارد که بتوانند روی آن قرار بگیرند. این قطعه سوکت نام دارد و انواع مختلفی دارد به همین دلیل است که نمی‌توانید cpu قدیمی را با آخرین و جدیدترین CPU بازار به راحتی تعویض کنید.
خنک کننده
خنک نگه داشتن CPU برای عملکرد کل سیستم شما حیاتی است. گرم شدن بیش از حد آن می‌تواند عملکرد رایانه شما را به شدت کاهش دهد یا حتی به قطعات شما آسیب جدی وارد کند. به این ترتیب، اگرچه اغلب نادیده گرفته می شود، خنک کننده‌های مختلف CPU بسیار مهم تر از آن چیزی هستند که در نگاه اول به نظر می‌رسند. سه نوع کولر معمولی وجود دارد: کولرهای هوا (Air Cooling)، خنک کننده مایع همه کاره (AIO) و خنک کننده‌های سفارشی. اولی رایج‌ترین و دومی گران هستند؛ بنابراین شما آن‌ها را فقط در سیستم‌های پیشرفته که در آن بودجه نگران کننده نبود، خواهید یافت.
خنک کننده‌های هوا (Air Cooling): این خنک کننده از هیت سینک‌ها و یک یا چند فن برای خنک کردن CPU شما استفاده می‌کنند. آن‌ها معمولا ارزان هستند و اگرچه فضای مناسبی را اشغال می کنند، نصب آن‌ها نسبتا آسان است.
خنک کننده‌های AIO: این مدل نیز برای انتقال گرما به مایع متکی هستند؛ اما آن‌ها نیز دارای فن‌هایی هستند که به دفع گرما کمک می‌کنند. برای CPUهایی که انرژی زیادی مصرف می‌کنند و گرمای زیادی نیز تولید می‌کنند مناسب تر هستند.
خنک کننده‌های سفارشی: این مورد احتمالا بهترین گزینه از هر سه است؛ اما بسیار پیشرفته و گران است.
کدام CPU برای شما بهتر است؟
در این مقاله بیشتر اطلاعاتی را درباره CPU نیاز دارید به شما گفته ایم. قدم بعدی این است که شما انتخاب کنید و یک CPU متناسب با نیازهای خاص خود بخرید. هیچ راهنمای یکسانی برای تصمیم گیری وجود ندارد؛ بنابراین با توجه به بودجه و نیاز شخصی باید بهترین تصمیم ممکن را بگیرید.
جمع‌بندی
با توجه به تمام مواردی که در بالا عنوان کردیم CPU قلب حیاتی و عملکردی یک کامپیوتر است؛ بنابراین باید هنگام خرید آن به نکات بالا دقت کافی را داشته باشید تا بتوانید CPU را که بهترین سازگاری با نیازهای شما دارد را انتخاب کنید.
در کنار یک پردازنده مناسب شما نیاز به یک مادربرد نیز دارید تا همه این اجزا را در کنار هم نگه دارد. این همان جایی است که باید به آن دقت شود؛ زیرا برای هر CPU تنها تعداد محدودی مادربرد وجود دارد که بتوانند روی آن قرار بگیرند. این قطعه سوکت نام دارد و انواع مختلفی دارد به همین دلیل است که نمی‌توانید cpu قدیمی را با آخرین و جدیدترین CPU بازار به راحتی تعویض کنید.
منبع: تکنو لایف
